Back Pessic Z Catalan Z-pinch English Z-pinch Spanish زی-پینچ Persian Z-pinch French Z-կճմթոց Armenian Zピンチ Japanese Z-pinch Portuguese Z-пинч Russian
Skurcz zeta jest rodzajem skurczu plazmy, układem, w którym plazma poddana działaniu prądu elektrycznego deformuje się i kurczy pod wpływem własnego pola magnetycznego. Z początku zjawisko określano po prostu mianem skurczu plazmy lub skurczu Bennetta, ale wprowadzenie pojęcia skurczu theta spowodowało potrzebę doprecyzowania.
Nazwa pochodzi od kierunku prądu w plazmie - wzdłuż osi standardowo oznaczanej Z na wykresie. Każde urządzenie, powodujące efekt skurczu poprzez prąd płynący w tym kierunku jest poprawnie określone przez system skurczu zeta i obejmuje to szeroki wachlarz urządzeń. Pierwsze zastosowania skupiały się na badaniach fuzji jądrowej w urządzeniach w kształcie toroidu, z osią Z idącą wewnątrz rury. Nowoczesne urządzenia są z reguły cylindryczne i wykorzystuje się je do generowania intensywnych promieni rentgena do badań broni jądrowej oraz innych celów.